De artisjok ( Cynara scolymus ) is eigenlijk een soort door de mens gedomesticeerde distel en aangepast voor de teelt. Deze bloemgroente, die soms als sierplant wordt gebruikt, staat zeer elegant en kan 1,5 m hoog worden. Het dankt zijn indrukwekkende bouw voor een groot deel aan zijn grote, aanhoudende groengrijze bladeren, fijn gesneden en erg lang aangezien ze tot 1m kunnen meten.
Groene of paarse, eivormige bloemhoofdjes, die ongeveer vijftien centimeter kunnen worden, ontwikkelen zich aan het einde van de stengels: deze koppen, gevormd door een vlezige bak genaamd 'artisjokbodem', zijn omgeven door bladeren in de vorm van ovale schubben (schutbladen ), die blauwpaarse bloemen in het midden omringen die het "hooi" vormen. Om te worden geconsumeerd, moeten de bloemhoofdjes worden geoogst voordat de bloemen volwassen zijn.
Bretonse artisjok? Ja, voor de veldgewassen van geselecteerde variëteiten, maar in werkelijkheid komt het voornamelijk uit het zuiden, Turkije en vooral Italië, waar het op duizend manieren wordt gekookt: rauw of gekookt, koud of warm, met een vinaigrette, gemarineerd, in salades, gestoofd, gestoofd ... Pas op, de artisjok wordt zwart bij het schillen: voeg om dit te vermijden citroensap toe.
Artisjok is een van de afslankgroenten vanwege de lage calorie-inname (40kcal / 100g). Het levert een goede aanvoer van vitamine A, B, C, PP en is rijk aan calcium, ijzer, magnesium, fosfor, natrium, zwavel ...
Medicinaal gezien is het echt effectieve deel het grote getande blad, erg bitter: op deze manier heeft de artisjok een gunstige werking op de lever, vooral in het geval van onvoldoende galafscheiding, omdat het de productie van gal stimuleert, vergemakkelijkt de evacuatie door de darm en verhoogt de productie van urine, waardoor het een bondgenoot is van spijsverteringsstoornissen. Pas op, in geval van borstvoeding verstoort de artisjok de melkafscheiding.
- Familie: Asteraceae
- Type: meerjarig
- Herkomst: Mediterraan bekken
- Kleur: paarsachtig blauwe bloemen
- Zaaien: ja
- Snijden: ja
- Planten: maart
- Productie: juni tot september
- Hoogte: de artisjok kan 1,5 m bereiken
Ideale grond en blootstelling voor het kweken van artisjokken in de moestuin
De artisjok is compleet in een bodem die zeer rijk is aan organisch materiaal (mest toevoegen bij het planten), diep en goed gedraineerd. Hij houdt niet van erg natte bodems in de winter en erg droog in de zomer. Het claimt ook een voldoende warme zonnige blootstelling.
Artisjokken zaaien en planten
De vermenigvuldiging kan worden gedaan door te zaaien, maar dit geeft vaak planten die dicht bij het wilde type (meer doornig) lijken en laat in minder hoeveelheden produceren. Het zaaien in zakken met een tussenruimte van 80 cm vindt plaats in april-mei.
Het verdient de voorkeur om oogschelpen uit te voeren. Anjers zijn splinters van een plukje, uitlopers van de stengel. Selecteer de mooiste en verzamel ze. Plant ze vervolgens in maart-april opnieuw 0,8 of 1 m uit elkaar, bij voorkeur in de wassende maan.
Artisjokplanten moeten om de 3-4 jaar worden vernieuwd, nadat deze periode is verstreken, worden ze veel minder productief. Maak van de gelegenheid gebruik om 4 tot 5 jaar gewassen te wisselen, want de artisjok put de grond na 3 tot 4 jaar op dezelfde plaats uit.
- zie het bestand Wanneer en hoe de artisjok planten?
Advies voor onderhoud en teelt van artisjokken
Het kweken van artisjokken vereist regelmatig water geven en schoffelen. In de herfst moeten de stronken worden geblokkeerd en beschermd tegen de kou. U kunt dit doen door de voeten te mulchen nadat u alle geproduceerde droge stengels heeft verwijderd.
Oogsten, conservering en gebruik van artisjok
De bloemhoofdjes worden naar behoefte geoogst en ontwikkelen zich tussen juni en september voordat de schalen uit elkaar vallen. De gekookte artisjokken moeten onmiddellijk worden gegeten.
Artisjokblaadjes, erg bitter, bevatten het actieve bestanddeel, ze kunnen worden gesneden en gedroogd om te worden gebruikt in infusie om te profiteren van hun diuretische eigenschappen en goed voor de lever.
Ziekten, plagen en parasieten van artisjok
Als grijze rot of echte meeldauw verschijnt, behandel dan met Bordeaux-mengsel. De bladeren en stengels kunnen worden gegeten door slakken, snuitkevers, artisjokmot, rupsen.
Locatie en gunstige associatie van artisjokken
In de moestuin kunnen tuinbonen, sla, erwten, bosbonen, kool, ui en radijs tussen of rond de artisjokstelen gezaaid worden.
De artisjok kan optioneel worden gekweekt in een pot, beschut tegen koude wind, in een pot van minimaal 40 cm breed en diep.
Soorten artisjokken aanbevolen voor planten in de tuin
Laten we onder de geregistreerde soorten de meest voorkomende soorten noemen, zoals de Gros vert de Laon die vooral in het noorden en midden van Frankrijk wordt gekweekt vanwege zijn winterhardheid in de kou, de haastige viooltje van de Provence die in het zuiden van Frankrijk wordt geplant, zoals de Vert de Provence die rauw wordt gegeten met de vorm van een kleine appel. De Viola valt op door zijn paarse kleuren en zijn malse en smakelijke vruchtvlees, de Breton Camus valt op door zijn grote groene kop met strakke bladeren en een vlezige onderkant, de Romagna , met zijn kleine paarse puntige kopjes die heel gegeten worden, is heel schattig ...
Kardoen ( Cynara cardunculus ) is een neef van artisjok, geboren uit wilde distel, ook afkomstig uit het Middellandse Zeegebied.