De Engelse tuin staat volledig tegenover de zeer gestructureerde Franse tuinstijl, door zijn opstelling en zijn onregelmatige vormen. Hij neemt het tegenovergestelde standpunt in, zowel esthetisch als symbolisch, en roept zichzelf vooral uit tot landschap en schilderkunst. Door deze weigering van symmetrie en dus van codes, werd het een symbool van emancipatie ten opzichte van de monarchie en haar vertegenwoordigers, vooral onder de Franse Revolutie, toen de Franse invloed tot dan toe overheerste.
De natuurlijkheid van de Engelse tuin
De prioriteit van de ontwerpers van die tijd was niet langer om de natuur te beheersen, maar om ervan te genieten. De Engelse tuin moest beantwoorden aan een esthetiek die de herontdekking van de natuur in haar wilde en poëtische aspect begunstigde. Deze opvatting zou Europa overweldigen. In Versailles werd bijvoorbeeld voor koningin Marie-Antoinette een Engelse tuin aangelegd bij de Petit Trianon. Het is omgeven door kunstmatige heuvels en omvat een klein meer, een grot en een uitkijktoren.
Zo werden vanaf het begin van de 18e eeuw Engelse tuinen gekenmerkt door kronkelende paden die uitkwamen op pittoreske uitkijkpunten, waar een schilder graag zijn ezel neerzette. Het is daarom niet verwonderlijk dat hun ontwerpers meestal schilders zijn, zoals William Kent (1685-1748) die de voorloper was. Net als in een schilderij zoeken we de balans tussen volumes, de variatie en harmonie van kleuren en plantmateriaal met zeldzame bomen met kleurrijk blad, gemartelde stammen, gazons, beekjes, vijvers, weilanden of afgronden. Atmosferisch perspectief heeft voorrang op optisch perspectief. De onvolkomenheden van de natuur worden daarom uitgebuit en niet gecorrigeerd: het is de reconstructie van een wild of zelfs anarchistisch landschap in zijn natuurlijke staat.
We vinden daarom in deze Engelse tuinen een associatie van verschillende siersoorten in verschillende vormen en kleuren, struiken, struikgewas, rotsen, beelden, banken. De route is niet bewegwijzerd: de wandeling in een Engelse tuin laat veel verrassing en ontdekking achter. Geen rechte paden die de stappen van de wandelaar leiden, maar eerder een soort "poëtisch ronddwalen". De Engelse tuin is kortom een levend schilderij. De bedden zijn gemaakt in een S-vorm, met niet-symmetrische halve lussen maar eerder van ongelijke afmetingen.
Tegenwoordig is het gebied met privétuinen vrij klein en is het moeilijker om dit soort imposante composities te creëren, waardoor er veel ruimte overblijft voor natuurlijke fantasie.
De typische planten van de Engelse tuin
Ouderwetse rozen, zeer geurig, zijn voorbehouden aan Engelse tuinen naast tweejaarlijkse of meerjarige kruidachtige planten die bedden creëren die rijk aan kleur en duurzaam zijn.
Eenjarigen die in bloembedden worden geplaatst, creëren een overvloed aan bloemen en kleuren, met verschillende volumes. Wat betreft de klimplanten, twining, vrij om elke ter beschikking gestelde steun te bedekken, ze zijn ook onafscheidelijk van de Engelse tuin.
Binnen deze rijke en gevarieerde vegetatie zullen bestuivende insecten en andere nuttige hulpmiddelen voor de tuin verrukt zijn en hun toevlucht zoeken in deze Engelse tuin die de smeltkroes van essentiële biodiversiteit zal zijn. De aparte ruimtes van dit type tuin, soms omgeven door vrije heggen, die bloemen, bessen en geuren aanbieden, maken het mogelijk om pittoreske lijnen te trekken en ruimtes die rust en privacy uitnodigen.
Enkele beroemde Engelse tuinen
- Jardin du Petit Trianon in Versailles, meesterlijk gerestaureerd tussen 2000 en 2007
- Cognac openbare tuin
- Engelse tuin van het kasteel van Compiègne
- Engelse tuin van het kasteel van Chantilly
- Parc Monceau-tuin in Parijs
- Tête d'Or Park in Lyon
- Ermenonville Park
- Engelse tuin van Dinan
- Kasteel van Fontaine-Henry
- Pittoreske tuin van het kasteel van Méréville.