Galéopsis ( Galeopsis segetum ) behoort tot de Lamiaceae-familie. Het geslacht Galeopsis heeft ongeveer tien soorten eenjarige planten, die groeien op rotsachtige, zanderige locaties of in gewassen in Europa, zoals Frankrijk, waar de aanwezigheid meer geconcentreerd is in de Vogezen en het Centraal Massief. In het Grieks betekent de naam Galeopsis "in de vorm van een wezel" vanwege de kroon van de bloem die doet denken aan de mond van een roofdier!
Galeopsis, anti-astmatisch
Galeopsis segetum is daarom een wilde en messicole eenjarige plant die gemakkelijk 50cm hoog kan worden. Hij lijkt veel op de brandnetel ( Urtica dioica ) die tot een andere botanische familie behoort, die van de Urticaceae, en dat is niet voor niets, want iedereen kent de stekende aard van deze wilde plant!
Het heeft veel lokale namen, zoals veldgaléopsis, twijfelachtige galéopsis, oogstgaléopsis of wilde hennep.
De galéopsis prikt niet, zijn stengel is behaard, net als zijn bladeren, die ook lancetvormig zijn, tegenoverstaand, dik, met zeer duidelijke nerven.
De witte bloemen met een felgele gespikkelde onderlip verschijnen van mei tot augustus in een glomerulus. Ze kunnen tot 3 cm meten met hun harige kelk en hun centrale lob uitgesneden. Aan het einde van de bloei ontwikkelen zich achenes.
Galéopsis bevat flavonoïden, organisch silica, zuurfenolen, iridoïden (harpagid), saponosiden en tannines.
De geneeskrachtige deugden van galéopsis
Het zijn de slijmoplossende deugden en de gunstige eigenschappen ervan voor de luchtwegen die vooral bij galéopsis worden herkend. Het betreft alleen milde ontstekingen zoals astma, kortademigheid, keelirritaties, hoesten, etc. De plant werd ooit gebruikt om tuberculose te behandelen, maar de remedie bij griep is geschikter. Het maakt ook remineralisatie mogelijk dankzij de silica die het bevat.
Galéopsis wordt ook in de kruidengeneeskunde gebruikt vanwege zijn diuretische eigenschappen, maar geen enkele studie heeft deze eigenschap aangetoond.
Andere soorten galéopsis, met name de versierde galéopsis ( Galeopsis speciosa ), zouden een antioxiderende werking hebben.
De galéopsis, waarvan we de bovengrondse delen inclusief de bloemtoppen gebruiken, zijn verkrijgbaar bij apotheken of kruidendokters. Het wordt op verschillende manieren gepresenteerd en gebruikt:
- infusie: 4 tot 6 g gedroogde galéopsis / 50 cl om 5 tot 10 minuten te laten trekken (tot 3 kopjes / dag om te zoeten met honing met verzachtende eigenschappen),
- in vloeibaar extract of oertinctuur, volgens de instructies van de apotheker,
- in de homeopathie is Galeopsis tetrahit verkrijgbaar in granulaat: dosering volgens de indicaties van de apotheker.
De plant in de keuken
De plant werd ooit gebruikt als smaakstof bij het koken, maar er is niets om meer details te geven, vooral omdat sommige soorten bijzonder slecht en sterk ruiken.
Andere soorten Galeopsis
De andere meest genoemde soort is ongetwijfeld de koninklijke brandnetel ( Galeopsis tetrahit ) met roze tot paarse bloemen (foto 3), maar ook de smalbladige galéopsis ( Galeopsis angustifolia ) met paarse bloemen, de sierlijke galéopsis ( Galeopsis speciosa) ) met lichtgele bloemen gespikkeld met mauve (foto 2), tussenliggende galéopsis ( Galeopsis ladanum ), met donkerroze bloemen gespikkeld met witte…
Het gebruik van planten voor genezing moet gebeuren door eerst advies in te winnen bij een arts, apotheker of kruidkundige. Zwangere vrouwen, mensen met chronische en ernstige ziekten of die medicijnen gebruiken, dienen een arts te raadplegen voordat ze zelfmedicatie toedienen, wat bijwerkingen kan veroorzaken, waaronder geneesmiddelinteracties.
(foto credit 1: Jmp48 - Eigen werk, CC BY-SA 4.0)