Koolzaad is te zien in de grote velden met gele bloemen die in het voorjaar door het platteland trekken. Eenjarige plant van de Brassicaceae-familie, voorheen Cruciferae, koolzaad dankt zijn naam aan het Vlaamse "coolzaad" wat "koolzaad" betekent.
Koolzaad heeft zijn rechtopstaande, vertakte stengel, dikke, glaucous bladeren, eetbaar als boerenkool, en gele bloemen met 4 bloembladen die langwerpige vruchten geven gevuld met kleine bolvormige zaden.
Het wordt gekweekt voor zijn zaden die 40 tot 45% olie bevatten die, eenmaal geëxtraheerd, voornamelijk eetbare plantaardige olie zal produceren (vooral bedoeld om te kruiden in plaats van om te braden) die op één lijn ligt met de planken naast de zonnebloemolie en olijfolie. Koolzaadolie wordt omgezet in methylester en geeft de diester, die als biobrandstof wordt gebruikt, als adjuvans bij diesel om vervuiling te beperken of alleen, maar de kosten en vervuiling die door intensieve teelt worden gegenereerd, maken het niet interessant, noch economisch noch vanuit een ecologisch standpunt. De restanten van de oliewinning worden gebruikt om proteïnerijke koeken van te maken voor diervoeder.
Koolzaadbloemen zijn zeer hagelachtig: koolzaadhoning is te herkennen aan zijn lichte, bijna witte kleur en zijn pasteuze textuur.
Koolzaadolie heeft een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren uit de omega-3-familie: oliezuur (60%), linolzuur (22%) en linoleenzuur (9%). Het wordt gebruikt om koolzaadmargarine te maken waarvan bekend is dat het, net als koolzaadolie, het risico op hart- en vaatziekten helpt verminderen. Naast andere therapeutische eigenschappen, vergemakkelijkt koolzaadolie de genezing van wonden en brandwonden en werkt het effectief, bij klysma's, tegen constipatie.
Koolzaad wordt gebruikt als groenbemester om de bodem in de winter af te dekken om erosie en stikstofuitspoeling te beperken. In het voorjaar wordt het gemaaid en in de aarde begraven. Zijn wortels, die zich in een spil ontwikkelen, verbeteren ook de structuur van de aarde.
- Familie: Brassicaceae
- Type: jaarlijks
- Herkomst: Noord-Europa
- Kleur: felgele bloemen
- Zaaien: ja
- Snijden: nee
- Planten: september-oktober
- Bloeitijd: april-mei
- Oogst: juli
- Hoogte: tot 1 m
Ideale bodem en blootstelling aan koolzaad
Koolzaad wordt voornamelijk verbouwd in het noorden van Frankrijk, waar het een koel gematigd klimaat geniet, omdat koolzaad een zonnige blootstelling en een humusbodem nodig heeft, koel en zeer stikstofrijk.
Datum voor het zaaien van koolzaad
Raapzaad wordt gezaaid eind augustus-begin september of zelfs oktober, de rijen 15-20 cm uit elkaar plaatsen en elke 5-7 cm een zaadje zetten.
Advies over onderhoud en teelt van koolzaad
De bodem moet worden aangepast met stikstof omdat koolzaad veel verbruikt.
Oogsten en conservering van raapzaad
De koolzaadvelden worden eind juni en juli met de rooier geoogst. De productie wordt vervolgens verwerkt volgens de eindbestemming: meel, biobrandstof, geraffineerde eetbare olie.
Ziekten, plagen en parasieten van koolzaad
Naaktslakken eten jonge koolzaadzaailingen en vlooienkevers vallen ook vroeg in de groei aan. Vervolgens moet worden gevreesd voor sclerotinia (schimmelziekte) en neknecrose.
Locatie en gunstige associatie van koolzaad
Koolzaad is een goede aanvulling op lupine omdat dit de stikstof vastlegt die koolzaad in grote hoeveelheden nodig heeft.
Koolzaad wordt gekweekt in de vruchtwisseling van granen en helpt de cyclus van ziektes en schimmels die zich in de bodem ontwikkelen, te doorbreken.
Door het land van de herfst tot de lente te bezetten, voorkomt koolzaad de verspreiding van onkruid.
Aanbevolen rassen van koolzaad voor aanplant in de tuin
Er zijn veel variëteiten geselecteerd vanwege hun lage gehalte aan erucazuur, genaamd "0", om het gehalte aan oliezuur te verhogen (koolzaad met een hoog oliezuurgehalte, genaamd omega-9-koolzaad, met tot 80% zuur. oliezuur), om het vee in zijn geheel te voeden met verkrachting, enz.